πηγή: Ελεύθερη Πληροφόρηση, Τεύχος 270 ,1 Φεβρουαρίου 2010Υπόγειες, σκοτεινές διαδρομές(α)
Γράφει ο Μητροπολίτης Αττικής και Μεγαρίδος κ. Νικόδημος
Πρόθεσή μου νά ἀποδελτιώσω τό σπαρταριστό περιεχόμενο κάποιων ἐντυπωσιακῶν ἱστορικῶν σελίδων. ῎Οχι παλιῶν καί κιτρινισμένων. ῎Οχι ἀπό κεῖνες, πού ἔχουν παραδοθεῖ-πρό πολλοῦ-στό σκοτεινό ντουλάπι τῆς λησμοσύνης. Θέλω νά διασώσω καί νά προσφέρω σέ δεύτερη καί σέ τρίτη ἀνάγνωση καί σέ σοβαρή κρίση κάποιες σελίδες ἐντελῶς πρόσφατες. Γραμμένες στό λυκόφως τοῦ ἔτους 2009. ᾿Αναπαραγμένες καί διατυμπανισμένες, κατά τό μεσοδιάστημα, ἀπό τήν ἔντυπη καί τήν ἠλεκτρονική πληροφόρηση. Πρόξενες ἁλυσίδας ἐρωτηματικῶν. Καί στημένες, ὡς ἐρέθισμα περιέργειας ἤ ἀπογοήτευσης ἤ ψόγου ἤ εἰρωνικῆς ἀναμάσησης στόν πίνακα τῆς ἐπικαιρότητας.......
Η δική μου προσπάθεια στοχεύει-μακρυά ἀπό τόν ψόγο ἤ τήν εἰρωνεία-στήν ἐπισήμανση τῆς εἰκόνας, πού στοιχειοθετοῦν, σήμερα, κάποιες ἄστοχες καί προκλητικές συμπεριφορές τοῦ ὑπεύθυνου Συνοδικοῦ ὁμίλου τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, μέ ἐπικεφαλῆς καί μέ κύριο δράστη τόν Πρόεδρο τοῦ ῾Ιεροῦ Σώματος.
Χωρίς νά χρονοτριβήσω, θά πιάσω τό μίτο τῶν σημαδιακῶν ἤ-ἄν θέλετε-τῶν σπαρταριστῶν γεγονότων καί τῶν ἀντίστοιχων ἐξιστορήσεων, πού μᾶς παραδόθηκαν ἀπό τήν ἐπιστήμη καί τήν τεχνολογία τῆς ἐνημέρωσης.
***
Στίς 2 Νοεμβρίου 2009 ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπός μας ῾Ιερώνυμος ἐπισκέφθηκε τόν πρωθυπουργό κ. Γεώργιο Παπανδρέου καί εἶχε μακρά συνομιλία μαζί του. Σύμφωνα μέ τίς δημοσιογραφικές πληροφορίες, πρίν ξεκινήσει γιά τή βίζιτα, οἱ Συνοδικοί συνεργάτες του τοῦ πρότειναν νά συνοδευτεῖ ἀπό δυό Μητροπολίτες, ἱκανούς νά προβάλουν καί νά ὑποστηρίξουν τήν ἄποψη τῆς ῾Ιεραρχικῆς ὁλομέλειας καί-ἀντίστοιχα-νά μεταφέρουν τόν πίνακα τῶν κρατικῶν σχεδιασμῶν στή Σύναξη τῶν ὑπεύθυνων ποιμένων τῆς ᾿Εκκλησίας. ῾Ο κ. ῾Ιερώνυμος, ὅμως, δέ δέχτηκε τήν ἀδελφική συμπαράσταση καί τό ἐνδεχόμενο παρέμβασης στό διάλογο ἑνός τρίτου προσώπου. Στήριξε καί ὑποστήριξε τό δικαίωμα τῶν δυό ἠγετῶν-᾿Εκκλησίας καί Κράτους-νά διαλέγονται μυστικά καί νά ἐπιλύουν, στό ἐπίπεδο τῶν δικῶν τους ὑψηλῶν ἁρμοδιοτήτων, τίς κρίσιμες ἐμπλοκές. Τό αἴτημα ἔγινε δεκτό. Οἱ Συνοδικοί ὑποχώρησαν. Καί ὁ κ. ῾Ιερώνυμος ἀναχώρησε, δίχως συνοδεία, γιά νά συναντήσει τόν Πρωθυπουργό.
῾Ο διάλογός τους (ὅπως ἐκ τῶν ὑστέρων ἔγινε γνωστό) ἐπικεντρώθηκε σέ καίρια θέματα. Στίς σχέσεις ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας, στόν τρόπο ἐπίλυσης τῶν τριβῶν, πού κατά καιρούς ἐπισυμβαίνουν καί-μέ ἰδιαίτερη ἔμφαση-στήν ἀπό κοινοῦ ἀντιμετώπιση τῆς τρέχουσας οἰκονομικῆς κρίσης, πού περισφίγγει ἀπειλητικά ὁλόκληρο τόν πλανήτη μας καί-προπαντός-ἔχει ἐμπλέξει σέ δεινή δοκιμασία τό σύνολο τοῦ πληθυσμοῦ τῆς πατρίδας μας.
Τό τί εἶπαν καί πῶς ἔφτασαν σέ συντονισμό τῶν σχεδιασμῶν, δέν παραδόθηκε-μέ λεπτομέρειες καί μέ κοινό ἀνακοινωθέν-στή δημοσιότητα. ῾Η πρώτη καί σύντομη εἴδηση, πού πέρασε στήν ἀγορά τῆς πληροφορίας, ἦταν ὅτι συναντήθηκαν οἱ δυό ἡγέτες, ὅτι μίλησαν φιλικά καί ὅτι διατύπωσαν ἕνα πλαίσιο ἀλληλοσεβασμοῦ καί συνεργασίας μπροστά στίς μεγάλες προκλήσεις τῶν ἡμερῶν μας.
῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος, βγαίνοντας ἀπό τό Πρωθυπουργικό Γραφεῖο, δείχτηκε πιεσμένος καί συνεσταλμένος. ᾿Απέφυγε τίς καθαρές καί ἀποσαφηνιστικές δηλώσεις. Εἶπε, μόνο, δυό λόγια καί αὐτά μέ πολλή αὐτοσυγκράτηση. Στήν ἐνημέρωση, πού ἀναρτήθηκε στό διαδίκτυο, διαβάζουμε·
«᾿Από τήν πλευρά του ὁ κ. ῾Ιερώνυμος, ἀφοῦ πρῶτα συνεχάρη τόν πρωθυπουργό, δήλωσε· “Συζητήσαμε πολλά θέματα, ἄκουσα τίς ἀπόψεις τοῦ πρωθυπουργοῦ, εἶπα καί τίς δικές μου, ὅμως ἐγώ εἶμαι ἕνα πρόσωπο, ὁ πρόεδρος τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου. Θά μεταφέρω τή συζήτησή μας στή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο καί πιστεύω ὅτι αὐτό τό πνεῦμα τῆς συνεργασίας ἰδιαίτερα γιά θέματα πρόνοιας θά τό ἀγκαλιάσει ἡ ΔΙΣ”».
***
Δυό μέρες μετά τή συνάντηση τῶν δυό ἡγετικῶν στελεχῶν, τοῦ Κράτους καί τῆς ᾿Εκκλησίας, στίς 4 Νοεμβρίου, συνεδρίασε ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος καί ἐνημερώθηκε(!!!) ἀπό τόν Μακαριώτατο Πρόεδρο γιά ὅσα διαμείφθηκαν στό πρωθυπουργικό γραφεῖο. Γιά νά μήν ὑποπέσω στό σφάλμα νά προσθέσω ἤ νά ἀφαιρέσω ἔστω καί μιά λέξη τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς ἀνακοίνωσης, παραθέτω ἐδῶ, αὐτούσιο, τό σχετικό ἀνακοινωθέν, πού δόθηκε, μετά τό πέρας τῆς Συνοδικῆς διάσκεψης, στόν Τύπο καί προωθήθηκε στό ἠλεκτρονικό διαδίκτυο.
«Συνῆλθε σήμερα Τετάρτη 4 Νοεμβρίου 2009, στήν πρώτη Συνεδρία Της γιά τό μήνα Νοέμβριο ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος τῆς 153ης Συνοδικῆς Περιόδου, ὑπό τήν Προεδρία τοῦ Μακαριωτάτου ᾿Αρχιεπισκόπου ᾿Αθηνῶν καί πάσης ῾Ελλάδος κ. ῾Ιερωνύμου.
Κατά τή σημερινή Συνεδρία·
...῾Ο Μακαριώτατος ἐνημέρωσε τό Σεπτό Σῶμα γιά τή συνάντηση καί τή συζήτηση, πού εἶχε τήν Δευτέρα 2.11. 2009 μέ τόν Πρωθυπουργό τῆς Χώρας, ᾿Εξοχώτατο κ. Γεώργιο Παπανδρέου, μέ τόν ὁποῖο κατέληξαν στά ἑξῆς σημεῖα:
1. ᾿Επεσημάνθη ἡ ἀνάγκη συνεργασίας ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας γιά θέματα πού ἔχουν σχέση μέ τόν ἄνθρωπο καί τά ποικίλα προβλήματα.
2. ᾿Αποφασίσθηκε ἡ συγκρότηση διαφόρων ᾿Επιτροπῶν κατά θέματα.
3. Οἱ ρόλοι μεταξύ ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας εἶναι διακριτοί, καί ὅπου χρειάζονται ὁρισμένες διευκρινίσεις γιά τήν καλύτερη ὁριοθέτηση, θά γίνουν. ῎Εγινε εὐρύτατη συζήτηση μεταξύ τῶν ῾Ιεραρχῶν, οἱ ὁποῖοι εὐχαρίστησαν τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο γιά τόν τρόπο πού χειρίσθηκε τό θέμα, καί διεπίστωσαν ὅτι τόσο ὁ Μακαριώτατος ὅσο καί ὁ Πρωθυπουργός ἐπέδειξαν καλή διάθεση ὥστε οἱ σχέσεις ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας νά εἶναι καλές καί τά θέματα πού ἐνδεχομένως θά ἀναφύονται, νά ἐπιλύονται μέ τήν συνεργασία καί τῶν δύο πλευρῶν. ῾Η Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος ἐπιθυμεῖ τόν διάλογο, γνωρίζει τά θέματα ἐπαρκῶς καί θά τά ἀντιμετωπίσει μέ ψυχραιμία, γνώση καί διάθεση νά ἐπιλύονται, γιά νά ὑπάρχει συνοχή στή σύγχρονη πολυπολιτισμική κοινωνία μας...».
***
Τό ἀνακοινωθέν-καθεαυτό, σφαιρικό καί σαφέστατο-δέν ἀφήνει τήν παραμικρή ὑποψία, ὅτι θά μποροῦσε νά ὑπάρχουν μαῦρες τρύπες στό διάλογο τῶν δυό ἡγετικῶν προσωπικοτήτων ἤ-τό πολύ σκοτεινότερο-ὅτι ὁ προκαθήμενος τῆς ᾿Εκκλησίας νά διανοήθηκε νά ἐξαπατήσει τήν ὑπεύθυνη Συνοδική ὁμήγυρη καί νά κράτησε μυστικές κάποιες ὑποχωρήσεις του.
Τά περιστατικά, ὅμως, πού ἀκολούθησαν, αἰφνιδίασαν τούς πάντες. Κλόνισαν τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ συνόλου τῶν μελῶν τῆς ῾Ιεραρχίας καί τοῦ συνόλου τῶν ἐκπροσώπων τοῦ Κοινοβουλίου καί-ἔτι πλέον-προβλημάτισαν εὐρύτατες ὁμάδες τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος καί ἔθεσαν σέ κίνηση τό μηχανισμό διερεύνησης τῶν γεγονότων καί ἐπιμερισμοῦ τῶν εὐθυνῶν.
Στήν ἐφημερίδα «Καθημερινή»« τῆς 6ης Νοεμβρίου 2009, διαβάζουμε·
«Θέση μάχης φαίνεται νά παίρνει ἡ ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος ἀπέναντι στήν ἀπόφαση τοῦ οἰκονομικοῦ ἐπιτελείου νά αὐξηθεῖ τό ποσό τοῦ ΕΤΑΚ, πού θά καταβάλει γιά τήν ἀκίνητη περιουσία της. ῎Ηδη προχώρησε στή σύσταση εἰδικῆς ἐπιτροπῆς, πού θά διαμορφώσει τίς θέσεις τῆς ᾿Εκκλησίας, ἐνῶ θά ζητηθεῖ συνάντηση, τίς ἀμέσως ἑπόμενες ἡμέρες, μέ τόν ὑπουργό Οἰκονομικῶν Γιῶργο Παπακωνσταντίνου. ῞Οπως ὅλα δείχνουν, ἡ ᾿Επιτροπή θά θέσει στό τραπέζι τῶν διαπραγματεύσεων καί τό ζήτημα τῆς ἀποδέσμευσης ἀπό τήν Πολιτεία περισσοτέρων ἀπό 100 ἀστικῶν ἀκινήτων μεγάλης ἀξίας πού διαθέτει καί δέν μπορεῖ σήμερα νά ἀξιοποιήσει...».
῾Υπογραμμίζοντας, ὅτι τό δημοσίευμα τῆς «Καθημερινῆς» θά ἔπρεπε νά εἶχε συνταχτεῖ τήν προηγούμενη μέρα, στίς 5 τοῦ μηνός Νοεμβρίου καί ὅτι ἡ ἐνημέρωση τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου ἀπό τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο ῾Ιερώνυμο πραγματοποιήθηκε στίς 4 Νοεμβρίου, ἐγγίζουμε τό δάχτυλο σέ μιά σοβαρότατη ἐμπλοκή. Στίς 4 τοῦ μήνα ἡ ῾Ιερά Σύνοδος, στό σύνολό της, εὐχαρίστησε τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο γιά τόν τρόπο πού χειρίσθηκε τό θέμα. Καί τήν ἑπόμενη μέρα, στίς 5 τοῦ ἴδιου μήνα, οἱ Συνοδικοί Σύνεδροι, στό σύνολό τους, προβληματισμένοι καί ὀργισμένοι, ἀναπτύχτηκαν σέ σχηματισμό μάχης. Τί μπορεῖ νά ὑπολογίσει ὁ ἀμερόληπτος παρατηρητής, καθώς ἀντιμετωπίζει τή ραγδαία ἀνατροπή τοῦ κλίματος; ῞Οτι ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος, κατά τήν προηγούμενη μέρα, δέν ἔδωσε καθαρή καί σαφή πληροφόρηση, γιά τό διάλογο, πού εἶχε μέ τόν Πρωθυπουργό; ῞Οτι εἶπε τή μισή ἀλήθεια καί εἰσέπραξε, στό ἀκέραιο, τό παράβολο τῶν ἐπαίνων; Καί, ὅτι οἱ εἰδήσεις ἤ οἱ ψίθυροι, πού διοχετεύτηκαν, ἄπό ἄλλες κατευθύνσεις καί ἀπό ἄλλους φορεῖς, προκάλεσαν τό τσουνάμι τῆς ὀργῆς καί ἔπνιξαν τίς ἐλπίδες γιά συνεργασία τῶν ἡγετικῶν ἐκπροσώπων τῆς ᾿Εκκλησίας καί τῆς Πολιτείας; ῎Η μήπως πρέπει νά προσχωρήσει στήν ἄποψη, ὅτι ἡ ἀλλοίωση ἐπιχειρήθηκε ἀπό τήν ἀντίπερα ὄχθη, ἀπό τόν ἐπίσημο συνομιλητή τοῦ Μακαριώτατου;
῎Αν εἶχε γίνει παραβίαση τῆς συμφωνίας ἀπό τήν πολιτική πτέρυγα, εἶχε χρέος ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος νά βγεῖ καί νά τήν καταγγείλει. Καί αὐτό, γιά λόγους αὐτοάμυνας. Γιά νά ἀποσείσει τό βάρος τῆς ἐνοχῆς ἀπό τούς δικούς του ὤμους καί γιά νά ξαναθέσει τό διάλογο σέ ἔντιμη τροχιά. Μιά τέτοια κίνηση δέν τή διακινδύνευσε ὁ κ. ῾Ιερώνυμος. Τραβήχτηκε στή γνωστή του αἰνιγματική σιωπή καί ἄφησε τίς φῆμες νά ὀργιάζουν. Οἱ ὑποψίες ἐκείνων, πού γνωρίζουν τούς σκοτεινούς βηματισμούς του, καρφώθηκαν, ὁριστικά, στό δικό του προφίλ. Οἱ φωνές τῶν δορυφόρων του ἐνοχοποίησαν τήν κοσμική ἐξουσία.
Στόν «Κόσμο τοῦ ᾿Επενδυτή» τῆς ἑπόμενης μέρας, 7 Νοεμβρίου, διαβάζουμε· «῾Ο αἰφνιδιασμός, πού χαρακτηρίζεται ὡς ἐμπαιγμός, τῆς ᾿Εκκλησίας στό ζήτημα τῆς αὔξησης τῆς φορολόγησής της ἔχει δημιουργήσει κλίμα δυσφορίας ἀπέναντι στήν κυβέρνηση. Κλίμα, πού ἦλθε να ἀνατρέψει τήν εἰλικρινή διάθεση συνεργασίας σέ μιά ἐντελῶς νέα βάση μέ ξεκάθερες θέσεις καί στόχευση, πού ἀναδύθηκε ἀπό τή συνάντηση πρωθυπουργοῦ καί ἀρχιεπισκόπου. Οἱ ζητούμενες, εὐλόγως, ἀπό τή Σύνοδο διευκρινίσεις, πού εἰκάζεται ὅτι θά δοθοῦν ἀπό τήν κυβέρνηση, ἀναμένεται νά καλύψουν τό κενό τῆς πλημμελοῦς ἐνημέρωσης πού δημιουργεῖ, πολύ πιθανόν ἄνευ λόγου, ἐντυπώσεις...».
***
Οἱ μέρες, πού ἀκολούθησαν, κύλησαν σέ κλίμα διογκούμενης ἔντασης.
Τό «Παρόν» τῆς Κυριακῆς 8 Νοεμβρίου ἔγραψε·
«Τύμπανα πολέμου ἠχοῦν στήν ῾Ιερά Σύνοδο μετά τήν ἀπόφαση τοῦ ὑπουργοῦ Οἱκονομικῶν νά τριπλασιάσει τό ποσόν, πού θά καταβάλλει ἐτησίως ἡ ᾿Εκκλησία γιά τά ἀκίνητά της. Στήν ἀρχή τῆς ἑβδομάδας ἐπικρατοῦσε κλίμα ἱκανοποίησης στήν ᾿Αρχιεπισκοπή καί στή Σύνοδο γιά τή συνάντηση πού εἶχαν “σέ πολύ θερμό κλίμα” στό Μέγαρο Μαξίμου ὁ κ. ῾Ιερώνυμος μέ τόν κ. Γ. Παπανδρέου. Σε μιά συζήτηση γενικοῦ περιεχομένου, ὁ πρωθυπουργός καί ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος χάραξαν σέ ἁδρές γραμμές τόν δρόμο πού θά ἀκολουθήσουν στό ἑξῆς οἱ δύο πλευρές καί ἐπαναβεβαίωσαν τίς συμφωνίες πού εἶχαν κάνει κατά τή συνάντηση τοῦ περασμένου ᾿Απριλίου, ὅταν ἀκόμα ὁ Γ. Παπανδρέου ἦταν ἀρχηγός τῆς ἀξιωματικῆς ἀντιπολίτευσης. Συμφώνησαν, ἐπιπλέον, ὅτι πρέπει σύντομα νά συσταθοῦν κοινές ἐπιτροπές πού θά μελετήσουν τά προβλήματα καί θά προτείνουν λύσεις γιά ὅλες τίς ἐκκρεμότητες πού ὑπάρχουν μεταξύ ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας.
...ὅμως, ὁ ἐνθουσιασμός καί τά... χαμόγελα κόπηκαν ἀπότομα γιά τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο καί τούς συνεργάτες του, ὅταν μόλις 24 ὧρες ἀργότερα ὁ ὑπουργός Οἰκονομικῶν ἀνακοίνωσε τόν τριπλασιασμό τοῦ ποσοστοῦ τοῦ ΕΤΑΚ πού θά πρέπει νά πληρώνει ἡ Σύνοδος ὄχι μόνο ἐκτάκτως, ἀλλά σέ μόνιμη βάση, μέ τή μορφή ἄλλων φόρων. Τό ἑνιαῖο τέλος ἀκίνητης περιουσίας δέν πλήττει πάντως μόνο τά ταμεῖα τῆς Συνόδου (μέ τήν ἐπιβάρυνση τῆς τάξης τοῦ 1,5 ἑκατ. εὐρώ) ἀλλά καί τίς Μητροπόλεις καί κάθε ἐνορία ξεχωριστά μ᾿ ἕνα πολύ σημαντικό ποσό, πού στήν ῾Εκκλησία πιστεύουν ὅτι θά εἶναι μόνον ἡ ἀρχή ὅσων θά κληθοῦν νά πληρώσουν στό μέλλλον. ᾿Ακόμη καί ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος, ὅπως εἶπε ἐνημερώνοντας τά μέλη τῆς Συνόδου, αἰφνιδιάστηκε μέ τήν κίνηση τοῦ ὑπουργοῦ Οἰκονομικῶν. Οἱ Μητροπολίτες ζήτησαν ἀπό τόν κ. ῾Ιερώνυμο νά τούς ἐνημερώσει ἐάν εἶχε κάποια σχετική πληροφόρηση ἀπό τόν Γ. Παπανδρέου, κάτι πού ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ἀρνήθηκε...».
***
῾Ο ἀναβρασμός συνεχίστηκε ἴσαμε τό τέλος τοῦ μήνα. Στήν ἐφημερίδα «᾿Απογευματινή», τῆς 30ῆς Νοεμβρίου, διαβάζουμε· «Σέ ἀναβρασμό παραμένει ἡ ᾿Εκκλησία λόγω τῆς ἐπιβληθείσας, ἀπό τήν κυβέρνηση, αὔξησης τοῦ φορολογικοῦ συντελεστή γιά τά ἐκκλησιαστικά ἀκίνητα καί τῆς ρύθμισης πού προβλέπει, οἱ προσλήψεις γιά τά ΝΠΔΔ τῆς ᾿Εκκλησίας-πλήν τῶν φερόντων τό ἱερατικό σχῆμα-νά γίνονται μέσω ΑΣΕΠ.
῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος κ. ῾Ιερώνυμος καί οἱ Συνοδικοί Μητροπολίτες δέχονται τίς τελευταῖες ἡμέρες διαρκῶς εἰσηγήσεις ἀπό ῾Ιεράρχες, ὥστε νά ἀπαντήσουν πιό δυναμικά στίς κυβερνητικές ρυθμίσεις καί ἐξαγγελίες. Καί ἡ πίεση αὐτή πού ἀσκεῖται φαίνεται πώς εἶχε ἀποτέλεσμα, καθώς, σύμφωνα μέ πληροφορίες, ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ἀποφάσισε νά συγκαλέσει αὔριο ἐκτάκτως τή δωδεκαμελή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο γιά νά συζητηθοῦν ἀναλυτικά τά θέματα καί νά ἀναζητηθοῦν τρόποι ἀντίδρασης...».
᾿Ερώτημα, πού δέ συναντάει πειστική ἀποσαφήνιση· Εἶχε τό σθένος ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος νά ἐμφανιστεῖ, ἄκαμπτος, στά μέσα τῆς ἐνημέρωσης-στίς ἐφημερίδες, πού ἐκτρέφουν τήν ἀντιπαλότητα πρός τήν ᾿Εκκλησία καί στά τηλεοπτικά παράθυρα, πού φωτίζουν τά δεσποτικά σκάνδαλα καί διασύρουν τήν ἐπισκοπική ἀξιοπρέπεια-καί ὑψώνοντας τό ἀνάστημά του καί τή φωνή του, νά ἀνακόψει τή θύελλα; ῾Ο ὁποιοσδήποτε θά ξεθάρρευε νά θέσει ἕνα τέτοιο ἐρώτημα, θά εἰσέπραττε τή μελαγχολική καί πικρή ἀπόκριση, ὅτι ὁ κ. ῾Ιερώνυμος δέν ἀνταποκρίνεται στίς προκλήσεις μέ βηματισμό καί μέ λόγο ἀλύγιστου καί ἀνίκητου ἡγέτη, ἀλλά μέ τό αἰνιγματικό βλέμμα τοῦ ἄτολμου καί τοῦ ἄπραγου ἀχθοφόρου τῶν ἀρχιεπισκοπικῶν διασήμων.
***
Στό διάστημα τοῦ δημοσιογραφικοῦ, ἀντιεκκλησιαστικοῦ κρεσέντο καί τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς ἀπόσυρσης στήν ἀπουσία καί στήν ἀφωνία, σημειώθηκαν κάποιες περίεργες κρατικές παρεμβάσεις καί κάποιες, ἔξ ἴσου περίεργες, ἐκκλησιαστικές ἀνταποκρίσεις.
῾Η ῾Ιερά Σύνοδος, στίς 6 τοῦ μηνός Νοεμβρίου ἔστειλε πολυσέλιδη ἐπιστολή στόν ὑπουργό τῶν Οἰκονομικῶν. «Θέμα· Σχόλια ἐπί τοῦ Προσχεδίου Νόμου γιά τήν ᾿Ενίσχυση τῆς Κοινωνικῆς ᾿Αλληλεγγύης καί Εἰσφορᾶς Κοινωνικῆς Εὐθύνης τῶν μεγάλων ἐπιχειρήσεων καί τῆς μεγάλης ἀκίνητης περιουσίας». ῾Η βαθειά λύπη, γιά τή σπουδή τῶν κυβερνητικῶν παραγόντων νά ἀνεβάσουν σέ ὕψη τή φορολογία τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, πού καλύπτει κοινωνικά προγράμματα καί ἀνάγκες ἄμεσης βοήθειας ταλαιπωρημένων καί ἐγκαταλειμμένων ὑπάρξεων, εἶναι διάχυτη στήν ἐπιστολή. Καί ὁ ἐπίλογος, ὑπογραμμίζει: «῞Οπως ἀντιλαμβάνεσθε ἐκ τῶν ἀνωτέρω περιγραφέντων, καθίσταται ἄδικος καί ἄνισος κάθε ἐπιβολή τέλους ΕΤΑΚ διαφορετικοῦ ἀπό τά λοιπά Ν.Π.Δ.Δ καί ἱδιαίτερα στήν ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος πού καταχρηστικά προέβη τό περασμένο ἔτος στήν πληρωμή ὁλοκλήρου τοῦ τέλους αὐτοῦ ἀπό τήν στιγμή πού τό ἑξήντα τοῖς ἑκατό (60%) τῆς ὑποκείμενης εἰς ΕΤΑΚ ἀκινήτου περιουσίας μας τελεῖ ὑπό ὁμηρεία καί δέσμευσιν».
Τό ἔγγραφο αὐτό ἔχει μιά ἰδιοτυπία. ᾿Ενῶ στέλλεται ἀπό τό ἐπίσημο διοικητικό Ὄργανο τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, τή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο, στόν ὑπουργό τῶν Οἰκονομικῶν, δέν τό ὑπογράφει ὁ Πρόεδρος τῆς Συνόδου, ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος. Τό ὑπογράφει ὁ ᾿Αρχιγραμματέας τῆς Συνόδου. Λίγες μέρες μετά τό Συνοδικό αὐτό ἔγγραφο, ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος θεώρησε ὑποχρέωσή του νά στείλει ἕνα δεύτερο ἔγγραφο διαμαρτυρίας σέ ἄλλο κυβερνητικό παράγοντα, στόν ὑπουργό τῶν ᾿Εσωτερικῶν. Πρωτοβουλίες τοῦ ὑπουργοῦ τῶν ᾿Εσωτερικῶν, πού τόν ἀνάγκασαν νά γράψει τήν ἐπιστολή, γιά νά ἐκθέσει τίς ἀνησυχίες του καί νά ζητήσει τό σεβασμό τῆς-καθιερωμένης Συνταγματικά-αὐτονομίας τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, ἦταν ἡ ἀπόφαση νά μή προσλαμβάνονται ὑπάλληλοι στίς ἐκκλησιαστικές ῾Υπηρεσίες, παρά, μονάχα, μετά ἀπό ἔγκριση τοῦ ΑΣΕΠ.
᾿Αποσπῶ δυό παραγράφους ἀπό τήν ἐπιχειρηματολογία τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς ἀναφορᾶς· «1. Λαβόντες γνώση τοῦ ὑπό διαβούλευση σχεδίου νόμου γιά τήν “᾿Αναμόρφωση τοῦ συστήματος προσλήψεων καί καθολική ὑπαγωγή τους στόν πλήρη ἔλεγχο τοῦ ΑΣΕΠ” ἐπιθυμοῦμε νά θέσουμε ὑπ᾿ ὄψιν τίς κατωτέρω παρατηρήσεις, πού ἀφοροῦν στήν ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος, συμμετέχοντες στήν δημόσια διαβούλευση... 2. ᾿Εν κατακλείδι, παραθέτουμε καί δύο παρατηρήσεις ὡς πρός τό σχέδιο τῆς ὑπουργικῆς ἀποφάσεως « Καθιέρωση ἀνωτάτου ὁρίου κυβισμοῦ κρατικῶν αὐτοκινήτων καί ἄλλες διατάξεις», στήν ὁποία γιά πρώτη φορά, προβλέπεται στό ἄρθρο 2 παρ. β ὅτι μέ αὐτοκίνητα κυβισμοῦ 1.600 κ.ἐ. τῆς Γενικῆς Γραμματείας Δημόσιας Διοικήσεως καί ᾿Ηλεκτρονικῆς Διακυβερνήσεως τοῦ ῾Υπουργείου ᾿Εσωτερικῶν... ἔχει τό δικαίωμα νά ἐξυπηρετεῖται (μόνον) ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ᾿Αθηνῶν καί πάσης ῾Ελλάδος... Παράλληλα μέ τό σχέδιο τῆς νέας ἀποφάσεως τίθεται χαμηλότερο ὅριο κυβισμοῦ 1400 κ.ἐ. γιά τά αὐτοκίνητα, πού θά χρησιμοποιοῦν οἱ λοιποί Μητροπολίτες τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος».
῾Ο Μακαριώτατος, μέ τήν ἐπιστολή του, εὐχαριστεῖ τόν ὑπουργό, γιά τήν εὐγενή παραχώρηση σ᾿ αὐτόν αὐτοκινήτου 1600 κ.ἐ. καί δηλώνει, εὐγενικά καί διακριτικά, ὅτι δέν ἀποδέχεται αὐτή τήν ἐξυπηρέτηση. Γιά τή δέσμευση, τά μητροπολιτικά αὐτοκίνητα νά μήν ὑπερβαίνουν τά 1400 κ.ἐ. ἐπισημαίνει· Οἱ Μητροπολίτες δέν μποροῦν νά περιοριστοῦν στά αὐτοκίνητα τῶν 1400 κ. ἐ. γιατί εἶναι ἀναγκασμένοι νά «διανύουν συχνά μεγάλες ἀποστάσεις ἀπό τίς ἀνά τήν ῾Ελλάδα ἐπαρχίες τους πρός ἄλλες ἐπαρχίες ἤ καί ἐντός τῆς ἐπαρχίας τους...».
Δέ θά μείνω νά φιλοσοφήσω σχετικά μέ τή βασιμότητα τοῦ ἀρχιεπισκοπικοῦ αὐτοῦ ἐπιχειρήματος. Τήν κρίση θά τήν ἐμπιστευτῶ στούς ἀναγνῶστες μου. Κάποια ἄλλη λεπτομέρεια ἀπορροφάει τό δικό μου ἐνδιαφέρον καί μέ σπρώχνει νά τήν καταστρώσω μπροστά σας.
Τό δεύτερο αὐτό ἔγγραφο, πού ἀπευθύνεται στόν ὑπουργό τῶν ᾿Εσωτερικῶν, ἀλλά, ἐξ αἰτίας τοῦ περιεχομένου του, δέν ἰσοσταθμίζει μέ τή σοβαρότητα τοῦ πρώτου, πού στάλθηκε στόν ὑπουργό τῶν Οἰκονομικῶν, τό ὑπογράφει ὁ ἴδιος ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος. Τό ἄλλο ἔφυγε ἀπό τήν ῾Ιερά Σύνοδο μέ μόνη τήν ὑπογραφή τοῦ ᾿Αρχιγραμματέα. Σέ τοῦτο χαράσσεται, φαρδειά-πλατειά, ἡ ὑπογραφή τοῦ κ. ῾Ιερώνυμου. Δέ σᾶς κάνει ἐντύπωση ἡ κλιμάκωση τῶν ὑπουργῶν; ῾Ο ἕνας εἶναι κατώτερος ἀπό τόν ἄλλο; ῎Η ὁ ἕνας εἶναι φιλικότερος καί ἀγαπητότερος ἀπό τόν ἄλλο; Σύμφωνα μέ τή Συνοδική δεοντολογία, μιά τέτοια διάκριση εἶναι ἀπαράδεκτη. Δέ φεύγει ἀπό τή Σύνοδο ἔγγραφο, πού ἀπευθύνεται σέ ἐπίσημο ἀποδέκτη, δίχως τήν ὑπογραφή τοῦ Προέδρου τοῦ Σώματος. Εἶναι αὐτόδηλο, ὅτι ἡ ὑποβάθμιση τοῦ ὑπουργοῦ τῶν Οἰκονομικῶν ὑπαγορεύτηκε ἀπό κάποια σκοπιμότητα.
῎Αν ὁ κ. ῾Ιερώνυμος «ἔδωσε γῆν καί ὕδωρ» στόν κ. Πρωθυπουργό καί κατάθεσε στά πόδια του τή συγκατάθεσή του, γιά τήν ἀφαίμαξη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μπεζαχτά, πῶς νά ὑπογράψει τή διαμαρτυρία πρός τό διαχειριστή τοῦ Κρατικοῦ μπεζαχτά; ῾Ο ὑπουργός, πλήρως ἐνημερωμένος, θά ἔβγαινε στή δημοσιά καί θά τόν ρεζίλευε. Γιά νά φυλαχτεῖ, κάλεσε τό γραμματέα νά βάλει τήν ὑπογραφή του στό ἔγγραφο, πού εἶχε τή σφραγίδα τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου καί ἐκεῖνος ἔμεινε στήν ἄκρη, «ἰδεῖν τό τέλος».
Εἴθισται, οἱ καταλύτες τῆς νομιμότητας καί τῆς εὐπρέπειας, νά φορτώνουν σέ ἄλλο σβέρκο τίς ἁλυσίδες τῆς ἐνοχῆς.
***
Τό χρονικό τῶν ὑπόγειων διαδρομῶν δέ σταματάει ἐδῶ. ᾿Εχει μῆκος, σκοτεινές καί φοβερά ὕποπτες διαβάσεις καί συμπεριφορές, πού διεγείρουν τήν περιέργεια καί τήν ἀγανάκτηση. Ζητῶ ἀπό τούς ἀγαπητούς ἀναγνῶστες μου νά ἐπιτρέψουν, ὄχι τή διακοπή, ἀλλά τήν προσωρινή ἀναστολή τῆς ἀφήγησης τοῦ χρονικοῦ. Καί τούς παρακαλῶ νά ἀναζητήσουν τή συνέχεια στό ἑπόμενο φύλλο.
Ο ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
Πρόθεσή μου νά ἀποδελτιώσω τό σπαρταριστό περιεχόμενο κάποιων ἐντυπωσιακῶν ἱστορικῶν σελίδων. ῎Οχι παλιῶν καί κιτρινισμένων. ῎Οχι ἀπό κεῖνες, πού ἔχουν παραδοθεῖ-πρό πολλοῦ-στό σκοτεινό ντουλάπι τῆς λησμοσύνης. Θέλω νά διασώσω καί νά προσφέρω σέ δεύτερη καί σέ τρίτη ἀνάγνωση καί σέ σοβαρή κρίση κάποιες σελίδες ἐντελῶς πρόσφατες. Γραμμένες στό λυκόφως τοῦ ἔτους 2009. ᾿Αναπαραγμένες καί διατυμπανισμένες, κατά τό μεσοδιάστημα, ἀπό τήν ἔντυπη καί τήν ἠλεκτρονική πληροφόρηση. Πρόξενες ἁλυσίδας ἐρωτηματικῶν. Καί στημένες, ὡς ἐρέθισμα περιέργειας ἤ ἀπογοήτευσης ἤ ψόγου ἤ εἰρωνικῆς ἀναμάσησης στόν πίνακα τῆς ἐπικαιρότητας.......
Η δική μου προσπάθεια στοχεύει-μακρυά ἀπό τόν ψόγο ἤ τήν εἰρωνεία-στήν ἐπισήμανση τῆς εἰκόνας, πού στοιχειοθετοῦν, σήμερα, κάποιες ἄστοχες καί προκλητικές συμπεριφορές τοῦ ὑπεύθυνου Συνοδικοῦ ὁμίλου τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, μέ ἐπικεφαλῆς καί μέ κύριο δράστη τόν Πρόεδρο τοῦ ῾Ιεροῦ Σώματος.
Χωρίς νά χρονοτριβήσω, θά πιάσω τό μίτο τῶν σημαδιακῶν ἤ-ἄν θέλετε-τῶν σπαρταριστῶν γεγονότων καί τῶν ἀντίστοιχων ἐξιστορήσεων, πού μᾶς παραδόθηκαν ἀπό τήν ἐπιστήμη καί τήν τεχνολογία τῆς ἐνημέρωσης.
***
Στίς 2 Νοεμβρίου 2009 ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπός μας ῾Ιερώνυμος ἐπισκέφθηκε τόν πρωθυπουργό κ. Γεώργιο Παπανδρέου καί εἶχε μακρά συνομιλία μαζί του. Σύμφωνα μέ τίς δημοσιογραφικές πληροφορίες, πρίν ξεκινήσει γιά τή βίζιτα, οἱ Συνοδικοί συνεργάτες του τοῦ πρότειναν νά συνοδευτεῖ ἀπό δυό Μητροπολίτες, ἱκανούς νά προβάλουν καί νά ὑποστηρίξουν τήν ἄποψη τῆς ῾Ιεραρχικῆς ὁλομέλειας καί-ἀντίστοιχα-νά μεταφέρουν τόν πίνακα τῶν κρατικῶν σχεδιασμῶν στή Σύναξη τῶν ὑπεύθυνων ποιμένων τῆς ᾿Εκκλησίας. ῾Ο κ. ῾Ιερώνυμος, ὅμως, δέ δέχτηκε τήν ἀδελφική συμπαράσταση καί τό ἐνδεχόμενο παρέμβασης στό διάλογο ἑνός τρίτου προσώπου. Στήριξε καί ὑποστήριξε τό δικαίωμα τῶν δυό ἠγετῶν-᾿Εκκλησίας καί Κράτους-νά διαλέγονται μυστικά καί νά ἐπιλύουν, στό ἐπίπεδο τῶν δικῶν τους ὑψηλῶν ἁρμοδιοτήτων, τίς κρίσιμες ἐμπλοκές. Τό αἴτημα ἔγινε δεκτό. Οἱ Συνοδικοί ὑποχώρησαν. Καί ὁ κ. ῾Ιερώνυμος ἀναχώρησε, δίχως συνοδεία, γιά νά συναντήσει τόν Πρωθυπουργό.
῾Ο διάλογός τους (ὅπως ἐκ τῶν ὑστέρων ἔγινε γνωστό) ἐπικεντρώθηκε σέ καίρια θέματα. Στίς σχέσεις ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας, στόν τρόπο ἐπίλυσης τῶν τριβῶν, πού κατά καιρούς ἐπισυμβαίνουν καί-μέ ἰδιαίτερη ἔμφαση-στήν ἀπό κοινοῦ ἀντιμετώπιση τῆς τρέχουσας οἰκονομικῆς κρίσης, πού περισφίγγει ἀπειλητικά ὁλόκληρο τόν πλανήτη μας καί-προπαντός-ἔχει ἐμπλέξει σέ δεινή δοκιμασία τό σύνολο τοῦ πληθυσμοῦ τῆς πατρίδας μας.
Τό τί εἶπαν καί πῶς ἔφτασαν σέ συντονισμό τῶν σχεδιασμῶν, δέν παραδόθηκε-μέ λεπτομέρειες καί μέ κοινό ἀνακοινωθέν-στή δημοσιότητα. ῾Η πρώτη καί σύντομη εἴδηση, πού πέρασε στήν ἀγορά τῆς πληροφορίας, ἦταν ὅτι συναντήθηκαν οἱ δυό ἡγέτες, ὅτι μίλησαν φιλικά καί ὅτι διατύπωσαν ἕνα πλαίσιο ἀλληλοσεβασμοῦ καί συνεργασίας μπροστά στίς μεγάλες προκλήσεις τῶν ἡμερῶν μας.
῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος, βγαίνοντας ἀπό τό Πρωθυπουργικό Γραφεῖο, δείχτηκε πιεσμένος καί συνεσταλμένος. ᾿Απέφυγε τίς καθαρές καί ἀποσαφηνιστικές δηλώσεις. Εἶπε, μόνο, δυό λόγια καί αὐτά μέ πολλή αὐτοσυγκράτηση. Στήν ἐνημέρωση, πού ἀναρτήθηκε στό διαδίκτυο, διαβάζουμε·
«᾿Από τήν πλευρά του ὁ κ. ῾Ιερώνυμος, ἀφοῦ πρῶτα συνεχάρη τόν πρωθυπουργό, δήλωσε· “Συζητήσαμε πολλά θέματα, ἄκουσα τίς ἀπόψεις τοῦ πρωθυπουργοῦ, εἶπα καί τίς δικές μου, ὅμως ἐγώ εἶμαι ἕνα πρόσωπο, ὁ πρόεδρος τῆς ῾Ιερᾶς Συνόδου. Θά μεταφέρω τή συζήτησή μας στή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο καί πιστεύω ὅτι αὐτό τό πνεῦμα τῆς συνεργασίας ἰδιαίτερα γιά θέματα πρόνοιας θά τό ἀγκαλιάσει ἡ ΔΙΣ”».
***
Δυό μέρες μετά τή συνάντηση τῶν δυό ἡγετικῶν στελεχῶν, τοῦ Κράτους καί τῆς ᾿Εκκλησίας, στίς 4 Νοεμβρίου, συνεδρίασε ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος καί ἐνημερώθηκε(!!!) ἀπό τόν Μακαριώτατο Πρόεδρο γιά ὅσα διαμείφθηκαν στό πρωθυπουργικό γραφεῖο. Γιά νά μήν ὑποπέσω στό σφάλμα νά προσθέσω ἤ νά ἀφαιρέσω ἔστω καί μιά λέξη τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς ἀνακοίνωσης, παραθέτω ἐδῶ, αὐτούσιο, τό σχετικό ἀνακοινωθέν, πού δόθηκε, μετά τό πέρας τῆς Συνοδικῆς διάσκεψης, στόν Τύπο καί προωθήθηκε στό ἠλεκτρονικό διαδίκτυο.
«Συνῆλθε σήμερα Τετάρτη 4 Νοεμβρίου 2009, στήν πρώτη Συνεδρία Της γιά τό μήνα Νοέμβριο ἡ Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος τῆς 153ης Συνοδικῆς Περιόδου, ὑπό τήν Προεδρία τοῦ Μακαριωτάτου ᾿Αρχιεπισκόπου ᾿Αθηνῶν καί πάσης ῾Ελλάδος κ. ῾Ιερωνύμου.
Κατά τή σημερινή Συνεδρία·
...῾Ο Μακαριώτατος ἐνημέρωσε τό Σεπτό Σῶμα γιά τή συνάντηση καί τή συζήτηση, πού εἶχε τήν Δευτέρα 2.11. 2009 μέ τόν Πρωθυπουργό τῆς Χώρας, ᾿Εξοχώτατο κ. Γεώργιο Παπανδρέου, μέ τόν ὁποῖο κατέληξαν στά ἑξῆς σημεῖα:
1. ᾿Επεσημάνθη ἡ ἀνάγκη συνεργασίας ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας γιά θέματα πού ἔχουν σχέση μέ τόν ἄνθρωπο καί τά ποικίλα προβλήματα.
2. ᾿Αποφασίσθηκε ἡ συγκρότηση διαφόρων ᾿Επιτροπῶν κατά θέματα.
3. Οἱ ρόλοι μεταξύ ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας εἶναι διακριτοί, καί ὅπου χρειάζονται ὁρισμένες διευκρινίσεις γιά τήν καλύτερη ὁριοθέτηση, θά γίνουν. ῎Εγινε εὐρύτατη συζήτηση μεταξύ τῶν ῾Ιεραρχῶν, οἱ ὁποῖοι εὐχαρίστησαν τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο γιά τόν τρόπο πού χειρίσθηκε τό θέμα, καί διεπίστωσαν ὅτι τόσο ὁ Μακαριώτατος ὅσο καί ὁ Πρωθυπουργός ἐπέδειξαν καλή διάθεση ὥστε οἱ σχέσεις ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας νά εἶναι καλές καί τά θέματα πού ἐνδεχομένως θά ἀναφύονται, νά ἐπιλύονται μέ τήν συνεργασία καί τῶν δύο πλευρῶν. ῾Η Διαρκής ῾Ιερά Σύνοδος ἐπιθυμεῖ τόν διάλογο, γνωρίζει τά θέματα ἐπαρκῶς καί θά τά ἀντιμετωπίσει μέ ψυχραιμία, γνώση καί διάθεση νά ἐπιλύονται, γιά νά ὑπάρχει συνοχή στή σύγχρονη πολυπολιτισμική κοινωνία μας...».
***
Τό ἀνακοινωθέν-καθεαυτό, σφαιρικό καί σαφέστατο-δέν ἀφήνει τήν παραμικρή ὑποψία, ὅτι θά μποροῦσε νά ὑπάρχουν μαῦρες τρύπες στό διάλογο τῶν δυό ἡγετικῶν προσωπικοτήτων ἤ-τό πολύ σκοτεινότερο-ὅτι ὁ προκαθήμενος τῆς ᾿Εκκλησίας νά διανοήθηκε νά ἐξαπατήσει τήν ὑπεύθυνη Συνοδική ὁμήγυρη καί νά κράτησε μυστικές κάποιες ὑποχωρήσεις του.
Τά περιστατικά, ὅμως, πού ἀκολούθησαν, αἰφνιδίασαν τούς πάντες. Κλόνισαν τήν ἐμπιστοσύνη τοῦ συνόλου τῶν μελῶν τῆς ῾Ιεραρχίας καί τοῦ συνόλου τῶν ἐκπροσώπων τοῦ Κοινοβουλίου καί-ἔτι πλέον-προβλημάτισαν εὐρύτατες ὁμάδες τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ πληρώματος καί ἔθεσαν σέ κίνηση τό μηχανισμό διερεύνησης τῶν γεγονότων καί ἐπιμερισμοῦ τῶν εὐθυνῶν.
Στήν ἐφημερίδα «Καθημερινή»« τῆς 6ης Νοεμβρίου 2009, διαβάζουμε·
«Θέση μάχης φαίνεται νά παίρνει ἡ ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος ἀπέναντι στήν ἀπόφαση τοῦ οἰκονομικοῦ ἐπιτελείου νά αὐξηθεῖ τό ποσό τοῦ ΕΤΑΚ, πού θά καταβάλει γιά τήν ἀκίνητη περιουσία της. ῎Ηδη προχώρησε στή σύσταση εἰδικῆς ἐπιτροπῆς, πού θά διαμορφώσει τίς θέσεις τῆς ᾿Εκκλησίας, ἐνῶ θά ζητηθεῖ συνάντηση, τίς ἀμέσως ἑπόμενες ἡμέρες, μέ τόν ὑπουργό Οἰκονομικῶν Γιῶργο Παπακωνσταντίνου. ῞Οπως ὅλα δείχνουν, ἡ ᾿Επιτροπή θά θέσει στό τραπέζι τῶν διαπραγματεύσεων καί τό ζήτημα τῆς ἀποδέσμευσης ἀπό τήν Πολιτεία περισσοτέρων ἀπό 100 ἀστικῶν ἀκινήτων μεγάλης ἀξίας πού διαθέτει καί δέν μπορεῖ σήμερα νά ἀξιοποιήσει...».
῾Υπογραμμίζοντας, ὅτι τό δημοσίευμα τῆς «Καθημερινῆς» θά ἔπρεπε νά εἶχε συνταχτεῖ τήν προηγούμενη μέρα, στίς 5 τοῦ μηνός Νοεμβρίου καί ὅτι ἡ ἐνημέρωση τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου ἀπό τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο ῾Ιερώνυμο πραγματοποιήθηκε στίς 4 Νοεμβρίου, ἐγγίζουμε τό δάχτυλο σέ μιά σοβαρότατη ἐμπλοκή. Στίς 4 τοῦ μήνα ἡ ῾Ιερά Σύνοδος, στό σύνολό της, εὐχαρίστησε τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο γιά τόν τρόπο πού χειρίσθηκε τό θέμα. Καί τήν ἑπόμενη μέρα, στίς 5 τοῦ ἴδιου μήνα, οἱ Συνοδικοί Σύνεδροι, στό σύνολό τους, προβληματισμένοι καί ὀργισμένοι, ἀναπτύχτηκαν σέ σχηματισμό μάχης. Τί μπορεῖ νά ὑπολογίσει ὁ ἀμερόληπτος παρατηρητής, καθώς ἀντιμετωπίζει τή ραγδαία ἀνατροπή τοῦ κλίματος; ῞Οτι ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος, κατά τήν προηγούμενη μέρα, δέν ἔδωσε καθαρή καί σαφή πληροφόρηση, γιά τό διάλογο, πού εἶχε μέ τόν Πρωθυπουργό; ῞Οτι εἶπε τή μισή ἀλήθεια καί εἰσέπραξε, στό ἀκέραιο, τό παράβολο τῶν ἐπαίνων; Καί, ὅτι οἱ εἰδήσεις ἤ οἱ ψίθυροι, πού διοχετεύτηκαν, ἄπό ἄλλες κατευθύνσεις καί ἀπό ἄλλους φορεῖς, προκάλεσαν τό τσουνάμι τῆς ὀργῆς καί ἔπνιξαν τίς ἐλπίδες γιά συνεργασία τῶν ἡγετικῶν ἐκπροσώπων τῆς ᾿Εκκλησίας καί τῆς Πολιτείας; ῎Η μήπως πρέπει νά προσχωρήσει στήν ἄποψη, ὅτι ἡ ἀλλοίωση ἐπιχειρήθηκε ἀπό τήν ἀντίπερα ὄχθη, ἀπό τόν ἐπίσημο συνομιλητή τοῦ Μακαριώτατου;
῎Αν εἶχε γίνει παραβίαση τῆς συμφωνίας ἀπό τήν πολιτική πτέρυγα, εἶχε χρέος ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος νά βγεῖ καί νά τήν καταγγείλει. Καί αὐτό, γιά λόγους αὐτοάμυνας. Γιά νά ἀποσείσει τό βάρος τῆς ἐνοχῆς ἀπό τούς δικούς του ὤμους καί γιά νά ξαναθέσει τό διάλογο σέ ἔντιμη τροχιά. Μιά τέτοια κίνηση δέν τή διακινδύνευσε ὁ κ. ῾Ιερώνυμος. Τραβήχτηκε στή γνωστή του αἰνιγματική σιωπή καί ἄφησε τίς φῆμες νά ὀργιάζουν. Οἱ ὑποψίες ἐκείνων, πού γνωρίζουν τούς σκοτεινούς βηματισμούς του, καρφώθηκαν, ὁριστικά, στό δικό του προφίλ. Οἱ φωνές τῶν δορυφόρων του ἐνοχοποίησαν τήν κοσμική ἐξουσία.
Στόν «Κόσμο τοῦ ᾿Επενδυτή» τῆς ἑπόμενης μέρας, 7 Νοεμβρίου, διαβάζουμε· «῾Ο αἰφνιδιασμός, πού χαρακτηρίζεται ὡς ἐμπαιγμός, τῆς ᾿Εκκλησίας στό ζήτημα τῆς αὔξησης τῆς φορολόγησής της ἔχει δημιουργήσει κλίμα δυσφορίας ἀπέναντι στήν κυβέρνηση. Κλίμα, πού ἦλθε να ἀνατρέψει τήν εἰλικρινή διάθεση συνεργασίας σέ μιά ἐντελῶς νέα βάση μέ ξεκάθερες θέσεις καί στόχευση, πού ἀναδύθηκε ἀπό τή συνάντηση πρωθυπουργοῦ καί ἀρχιεπισκόπου. Οἱ ζητούμενες, εὐλόγως, ἀπό τή Σύνοδο διευκρινίσεις, πού εἰκάζεται ὅτι θά δοθοῦν ἀπό τήν κυβέρνηση, ἀναμένεται νά καλύψουν τό κενό τῆς πλημμελοῦς ἐνημέρωσης πού δημιουργεῖ, πολύ πιθανόν ἄνευ λόγου, ἐντυπώσεις...».
***
Οἱ μέρες, πού ἀκολούθησαν, κύλησαν σέ κλίμα διογκούμενης ἔντασης.
Τό «Παρόν» τῆς Κυριακῆς 8 Νοεμβρίου ἔγραψε·
«Τύμπανα πολέμου ἠχοῦν στήν ῾Ιερά Σύνοδο μετά τήν ἀπόφαση τοῦ ὑπουργοῦ Οἱκονομικῶν νά τριπλασιάσει τό ποσόν, πού θά καταβάλλει ἐτησίως ἡ ᾿Εκκλησία γιά τά ἀκίνητά της. Στήν ἀρχή τῆς ἑβδομάδας ἐπικρατοῦσε κλίμα ἱκανοποίησης στήν ᾿Αρχιεπισκοπή καί στή Σύνοδο γιά τή συνάντηση πού εἶχαν “σέ πολύ θερμό κλίμα” στό Μέγαρο Μαξίμου ὁ κ. ῾Ιερώνυμος μέ τόν κ. Γ. Παπανδρέου. Σε μιά συζήτηση γενικοῦ περιεχομένου, ὁ πρωθυπουργός καί ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος χάραξαν σέ ἁδρές γραμμές τόν δρόμο πού θά ἀκολουθήσουν στό ἑξῆς οἱ δύο πλευρές καί ἐπαναβεβαίωσαν τίς συμφωνίες πού εἶχαν κάνει κατά τή συνάντηση τοῦ περασμένου ᾿Απριλίου, ὅταν ἀκόμα ὁ Γ. Παπανδρέου ἦταν ἀρχηγός τῆς ἀξιωματικῆς ἀντιπολίτευσης. Συμφώνησαν, ἐπιπλέον, ὅτι πρέπει σύντομα νά συσταθοῦν κοινές ἐπιτροπές πού θά μελετήσουν τά προβλήματα καί θά προτείνουν λύσεις γιά ὅλες τίς ἐκκρεμότητες πού ὑπάρχουν μεταξύ ᾿Εκκλησίας καί Πολιτείας.
...ὅμως, ὁ ἐνθουσιασμός καί τά... χαμόγελα κόπηκαν ἀπότομα γιά τόν ᾿Αρχιεπίσκοπο καί τούς συνεργάτες του, ὅταν μόλις 24 ὧρες ἀργότερα ὁ ὑπουργός Οἰκονομικῶν ἀνακοίνωσε τόν τριπλασιασμό τοῦ ποσοστοῦ τοῦ ΕΤΑΚ πού θά πρέπει νά πληρώνει ἡ Σύνοδος ὄχι μόνο ἐκτάκτως, ἀλλά σέ μόνιμη βάση, μέ τή μορφή ἄλλων φόρων. Τό ἑνιαῖο τέλος ἀκίνητης περιουσίας δέν πλήττει πάντως μόνο τά ταμεῖα τῆς Συνόδου (μέ τήν ἐπιβάρυνση τῆς τάξης τοῦ 1,5 ἑκατ. εὐρώ) ἀλλά καί τίς Μητροπόλεις καί κάθε ἐνορία ξεχωριστά μ᾿ ἕνα πολύ σημαντικό ποσό, πού στήν ῾Εκκλησία πιστεύουν ὅτι θά εἶναι μόνον ἡ ἀρχή ὅσων θά κληθοῦν νά πληρώσουν στό μέλλλον. ᾿Ακόμη καί ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος, ὅπως εἶπε ἐνημερώνοντας τά μέλη τῆς Συνόδου, αἰφνιδιάστηκε μέ τήν κίνηση τοῦ ὑπουργοῦ Οἰκονομικῶν. Οἱ Μητροπολίτες ζήτησαν ἀπό τόν κ. ῾Ιερώνυμο νά τούς ἐνημερώσει ἐάν εἶχε κάποια σχετική πληροφόρηση ἀπό τόν Γ. Παπανδρέου, κάτι πού ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ἀρνήθηκε...».
***
῾Ο ἀναβρασμός συνεχίστηκε ἴσαμε τό τέλος τοῦ μήνα. Στήν ἐφημερίδα «᾿Απογευματινή», τῆς 30ῆς Νοεμβρίου, διαβάζουμε· «Σέ ἀναβρασμό παραμένει ἡ ᾿Εκκλησία λόγω τῆς ἐπιβληθείσας, ἀπό τήν κυβέρνηση, αὔξησης τοῦ φορολογικοῦ συντελεστή γιά τά ἐκκλησιαστικά ἀκίνητα καί τῆς ρύθμισης πού προβλέπει, οἱ προσλήψεις γιά τά ΝΠΔΔ τῆς ᾿Εκκλησίας-πλήν τῶν φερόντων τό ἱερατικό σχῆμα-νά γίνονται μέσω ΑΣΕΠ.
῾Ο ᾿Αρχιεπίσκοπος κ. ῾Ιερώνυμος καί οἱ Συνοδικοί Μητροπολίτες δέχονται τίς τελευταῖες ἡμέρες διαρκῶς εἰσηγήσεις ἀπό ῾Ιεράρχες, ὥστε νά ἀπαντήσουν πιό δυναμικά στίς κυβερνητικές ρυθμίσεις καί ἐξαγγελίες. Καί ἡ πίεση αὐτή πού ἀσκεῖται φαίνεται πώς εἶχε ἀποτέλεσμα, καθώς, σύμφωνα μέ πληροφορίες, ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ἀποφάσισε νά συγκαλέσει αὔριο ἐκτάκτως τή δωδεκαμελή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο γιά νά συζητηθοῦν ἀναλυτικά τά θέματα καί νά ἀναζητηθοῦν τρόποι ἀντίδρασης...».
᾿Ερώτημα, πού δέ συναντάει πειστική ἀποσαφήνιση· Εἶχε τό σθένος ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος νά ἐμφανιστεῖ, ἄκαμπτος, στά μέσα τῆς ἐνημέρωσης-στίς ἐφημερίδες, πού ἐκτρέφουν τήν ἀντιπαλότητα πρός τήν ᾿Εκκλησία καί στά τηλεοπτικά παράθυρα, πού φωτίζουν τά δεσποτικά σκάνδαλα καί διασύρουν τήν ἐπισκοπική ἀξιοπρέπεια-καί ὑψώνοντας τό ἀνάστημά του καί τή φωνή του, νά ἀνακόψει τή θύελλα; ῾Ο ὁποιοσδήποτε θά ξεθάρρευε νά θέσει ἕνα τέτοιο ἐρώτημα, θά εἰσέπραττε τή μελαγχολική καί πικρή ἀπόκριση, ὅτι ὁ κ. ῾Ιερώνυμος δέν ἀνταποκρίνεται στίς προκλήσεις μέ βηματισμό καί μέ λόγο ἀλύγιστου καί ἀνίκητου ἡγέτη, ἀλλά μέ τό αἰνιγματικό βλέμμα τοῦ ἄτολμου καί τοῦ ἄπραγου ἀχθοφόρου τῶν ἀρχιεπισκοπικῶν διασήμων.
***
Στό διάστημα τοῦ δημοσιογραφικοῦ, ἀντιεκκλησιαστικοῦ κρεσέντο καί τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς ἀπόσυρσης στήν ἀπουσία καί στήν ἀφωνία, σημειώθηκαν κάποιες περίεργες κρατικές παρεμβάσεις καί κάποιες, ἔξ ἴσου περίεργες, ἐκκλησιαστικές ἀνταποκρίσεις.
῾Η ῾Ιερά Σύνοδος, στίς 6 τοῦ μηνός Νοεμβρίου ἔστειλε πολυσέλιδη ἐπιστολή στόν ὑπουργό τῶν Οἰκονομικῶν. «Θέμα· Σχόλια ἐπί τοῦ Προσχεδίου Νόμου γιά τήν ᾿Ενίσχυση τῆς Κοινωνικῆς ᾿Αλληλεγγύης καί Εἰσφορᾶς Κοινωνικῆς Εὐθύνης τῶν μεγάλων ἐπιχειρήσεων καί τῆς μεγάλης ἀκίνητης περιουσίας». ῾Η βαθειά λύπη, γιά τή σπουδή τῶν κυβερνητικῶν παραγόντων νά ἀνεβάσουν σέ ὕψη τή φορολογία τῆς ἐκκλησιαστικῆς περιουσίας, πού καλύπτει κοινωνικά προγράμματα καί ἀνάγκες ἄμεσης βοήθειας ταλαιπωρημένων καί ἐγκαταλειμμένων ὑπάρξεων, εἶναι διάχυτη στήν ἐπιστολή. Καί ὁ ἐπίλογος, ὑπογραμμίζει: «῞Οπως ἀντιλαμβάνεσθε ἐκ τῶν ἀνωτέρω περιγραφέντων, καθίσταται ἄδικος καί ἄνισος κάθε ἐπιβολή τέλους ΕΤΑΚ διαφορετικοῦ ἀπό τά λοιπά Ν.Π.Δ.Δ καί ἱδιαίτερα στήν ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος πού καταχρηστικά προέβη τό περασμένο ἔτος στήν πληρωμή ὁλοκλήρου τοῦ τέλους αὐτοῦ ἀπό τήν στιγμή πού τό ἑξήντα τοῖς ἑκατό (60%) τῆς ὑποκείμενης εἰς ΕΤΑΚ ἀκινήτου περιουσίας μας τελεῖ ὑπό ὁμηρεία καί δέσμευσιν».
Τό ἔγγραφο αὐτό ἔχει μιά ἰδιοτυπία. ᾿Ενῶ στέλλεται ἀπό τό ἐπίσημο διοικητικό Ὄργανο τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, τή Διαρκή ῾Ιερά Σύνοδο, στόν ὑπουργό τῶν Οἰκονομικῶν, δέν τό ὑπογράφει ὁ Πρόεδρος τῆς Συνόδου, ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος. Τό ὑπογράφει ὁ ᾿Αρχιγραμματέας τῆς Συνόδου. Λίγες μέρες μετά τό Συνοδικό αὐτό ἔγγραφο, ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ῾Ιερώνυμος θεώρησε ὑποχρέωσή του νά στείλει ἕνα δεύτερο ἔγγραφο διαμαρτυρίας σέ ἄλλο κυβερνητικό παράγοντα, στόν ὑπουργό τῶν ᾿Εσωτερικῶν. Πρωτοβουλίες τοῦ ὑπουργοῦ τῶν ᾿Εσωτερικῶν, πού τόν ἀνάγκασαν νά γράψει τήν ἐπιστολή, γιά νά ἐκθέσει τίς ἀνησυχίες του καί νά ζητήσει τό σεβασμό τῆς-καθιερωμένης Συνταγματικά-αὐτονομίας τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος, ἦταν ἡ ἀπόφαση νά μή προσλαμβάνονται ὑπάλληλοι στίς ἐκκλησιαστικές ῾Υπηρεσίες, παρά, μονάχα, μετά ἀπό ἔγκριση τοῦ ΑΣΕΠ.
᾿Αποσπῶ δυό παραγράφους ἀπό τήν ἐπιχειρηματολογία τῆς ἀρχιεπισκοπικῆς ἀναφορᾶς· «1. Λαβόντες γνώση τοῦ ὑπό διαβούλευση σχεδίου νόμου γιά τήν “᾿Αναμόρφωση τοῦ συστήματος προσλήψεων καί καθολική ὑπαγωγή τους στόν πλήρη ἔλεγχο τοῦ ΑΣΕΠ” ἐπιθυμοῦμε νά θέσουμε ὑπ᾿ ὄψιν τίς κατωτέρω παρατηρήσεις, πού ἀφοροῦν στήν ᾿Εκκλησία τῆς ῾Ελλάδος, συμμετέχοντες στήν δημόσια διαβούλευση... 2. ᾿Εν κατακλείδι, παραθέτουμε καί δύο παρατηρήσεις ὡς πρός τό σχέδιο τῆς ὑπουργικῆς ἀποφάσεως « Καθιέρωση ἀνωτάτου ὁρίου κυβισμοῦ κρατικῶν αὐτοκινήτων καί ἄλλες διατάξεις», στήν ὁποία γιά πρώτη φορά, προβλέπεται στό ἄρθρο 2 παρ. β ὅτι μέ αὐτοκίνητα κυβισμοῦ 1.600 κ.ἐ. τῆς Γενικῆς Γραμματείας Δημόσιας Διοικήσεως καί ᾿Ηλεκτρονικῆς Διακυβερνήσεως τοῦ ῾Υπουργείου ᾿Εσωτερικῶν... ἔχει τό δικαίωμα νά ἐξυπηρετεῖται (μόνον) ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος ᾿Αθηνῶν καί πάσης ῾Ελλάδος... Παράλληλα μέ τό σχέδιο τῆς νέας ἀποφάσεως τίθεται χαμηλότερο ὅριο κυβισμοῦ 1400 κ.ἐ. γιά τά αὐτοκίνητα, πού θά χρησιμοποιοῦν οἱ λοιποί Μητροπολίτες τῆς ᾿Εκκλησίας τῆς ῾Ελλάδος».
῾Ο Μακαριώτατος, μέ τήν ἐπιστολή του, εὐχαριστεῖ τόν ὑπουργό, γιά τήν εὐγενή παραχώρηση σ᾿ αὐτόν αὐτοκινήτου 1600 κ.ἐ. καί δηλώνει, εὐγενικά καί διακριτικά, ὅτι δέν ἀποδέχεται αὐτή τήν ἐξυπηρέτηση. Γιά τή δέσμευση, τά μητροπολιτικά αὐτοκίνητα νά μήν ὑπερβαίνουν τά 1400 κ.ἐ. ἐπισημαίνει· Οἱ Μητροπολίτες δέν μποροῦν νά περιοριστοῦν στά αὐτοκίνητα τῶν 1400 κ. ἐ. γιατί εἶναι ἀναγκασμένοι νά «διανύουν συχνά μεγάλες ἀποστάσεις ἀπό τίς ἀνά τήν ῾Ελλάδα ἐπαρχίες τους πρός ἄλλες ἐπαρχίες ἤ καί ἐντός τῆς ἐπαρχίας τους...».
Δέ θά μείνω νά φιλοσοφήσω σχετικά μέ τή βασιμότητα τοῦ ἀρχιεπισκοπικοῦ αὐτοῦ ἐπιχειρήματος. Τήν κρίση θά τήν ἐμπιστευτῶ στούς ἀναγνῶστες μου. Κάποια ἄλλη λεπτομέρεια ἀπορροφάει τό δικό μου ἐνδιαφέρον καί μέ σπρώχνει νά τήν καταστρώσω μπροστά σας.
Τό δεύτερο αὐτό ἔγγραφο, πού ἀπευθύνεται στόν ὑπουργό τῶν ᾿Εσωτερικῶν, ἀλλά, ἐξ αἰτίας τοῦ περιεχομένου του, δέν ἰσοσταθμίζει μέ τή σοβαρότητα τοῦ πρώτου, πού στάλθηκε στόν ὑπουργό τῶν Οἰκονομικῶν, τό ὑπογράφει ὁ ἴδιος ὁ ᾿Αρχιεπίσκοπος. Τό ἄλλο ἔφυγε ἀπό τήν ῾Ιερά Σύνοδο μέ μόνη τήν ὑπογραφή τοῦ ᾿Αρχιγραμματέα. Σέ τοῦτο χαράσσεται, φαρδειά-πλατειά, ἡ ὑπογραφή τοῦ κ. ῾Ιερώνυμου. Δέ σᾶς κάνει ἐντύπωση ἡ κλιμάκωση τῶν ὑπουργῶν; ῾Ο ἕνας εἶναι κατώτερος ἀπό τόν ἄλλο; ῎Η ὁ ἕνας εἶναι φιλικότερος καί ἀγαπητότερος ἀπό τόν ἄλλο; Σύμφωνα μέ τή Συνοδική δεοντολογία, μιά τέτοια διάκριση εἶναι ἀπαράδεκτη. Δέ φεύγει ἀπό τή Σύνοδο ἔγγραφο, πού ἀπευθύνεται σέ ἐπίσημο ἀποδέκτη, δίχως τήν ὑπογραφή τοῦ Προέδρου τοῦ Σώματος. Εἶναι αὐτόδηλο, ὅτι ἡ ὑποβάθμιση τοῦ ὑπουργοῦ τῶν Οἰκονομικῶν ὑπαγορεύτηκε ἀπό κάποια σκοπιμότητα.
῎Αν ὁ κ. ῾Ιερώνυμος «ἔδωσε γῆν καί ὕδωρ» στόν κ. Πρωθυπουργό καί κατάθεσε στά πόδια του τή συγκατάθεσή του, γιά τήν ἀφαίμαξη τοῦ ἐκκλησιαστικοῦ μπεζαχτά, πῶς νά ὑπογράψει τή διαμαρτυρία πρός τό διαχειριστή τοῦ Κρατικοῦ μπεζαχτά; ῾Ο ὑπουργός, πλήρως ἐνημερωμένος, θά ἔβγαινε στή δημοσιά καί θά τόν ρεζίλευε. Γιά νά φυλαχτεῖ, κάλεσε τό γραμματέα νά βάλει τήν ὑπογραφή του στό ἔγγραφο, πού εἶχε τή σφραγίδα τῆς Διαρκοῦς ῾Ιερᾶς Συνόδου καί ἐκεῖνος ἔμεινε στήν ἄκρη, «ἰδεῖν τό τέλος».
Εἴθισται, οἱ καταλύτες τῆς νομιμότητας καί τῆς εὐπρέπειας, νά φορτώνουν σέ ἄλλο σβέρκο τίς ἁλυσίδες τῆς ἐνοχῆς.
***
Τό χρονικό τῶν ὑπόγειων διαδρομῶν δέ σταματάει ἐδῶ. ᾿Εχει μῆκος, σκοτεινές καί φοβερά ὕποπτες διαβάσεις καί συμπεριφορές, πού διεγείρουν τήν περιέργεια καί τήν ἀγανάκτηση. Ζητῶ ἀπό τούς ἀγαπητούς ἀναγνῶστες μου νά ἐπιτρέψουν, ὄχι τή διακοπή, ἀλλά τήν προσωρινή ἀναστολή τῆς ἀφήγησης τοῦ χρονικοῦ. Καί τούς παρακαλῶ νά ἀναζητήσουν τή συνέχεια στό ἑπόμενο φύλλο.
Ο ΑΤΤΙΚΗΣ ΚΑΙ ΜΕΓΑΡΙΔΟΣ
ΝΙΚΟΔΗΜΟΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου